Không chỉ có một chuyên gia y tế mới có thế cứu sống ai đó lúc nguy cấp, bạn cũng có thể làm điều đó nếu nắm bắt được một số phương pháp cấp cứu để dùng khi cần thiết. Sơ cứu kịp thời, đúng cách là cách giải cứu những trường hợp nguy hiểm có thể tử vong nếu di chuyển không chính xác hoặc đang trong thời gian chờ để được đưa đi chữa trị.
– Nguyên tắc quan trọng nhất trước khi bạn sơ cứu cho người bị nạn bạn phải gọi điện đến bệnh viện hoặc những đơn vị có thể cấp cứu nhanh lúc đó. Sau đó, trong thời gian chờ cấp cứu bạn có thể xem thêm có thể giúp đỡ nạn nhân theo cách nào. Ngoài ra, cần lưu ý đến sự an toàn của bản thân. Trong nhiều trường hợp, nếu bạn tự làm cho mình bị thương, bạn sẽ không giúp đỡ được cho bất kỳ ai.
1. Hô hấp nhân tạo/ép tim thổi ngạt
– Khi nói đến những hình thức sơ cấp cứu thì không thể nào không nhắc đến hô hấp nhân tạo, ép hơi thổi ngạt. Kỹ năng này sẽ quyết định giữa sự sống và cái chết cho những người trong trong tình trạng tim mới ngừng đập. Tốt nhất là bạn nên tham gia một khó học về kỹ năng hô hấp nhân tạo, nhờ đó bạn có thể thực hành kỹ năng này một cách đúng quy trình tự và thu nhận được những kinh nghiệm trong quá trình học.
– Bạn có thể thực hiện quá trình ép tim thổi ngạt trên bất kỳ bệnh nhân nào trừ trẻ sơ sinh. Đây là kỹ thuật nhấn lồng ngực của người bệnh xuống khoảng 3cm rồi thả ra với tốc độ 100 lần.phút cho đến khi nhân viên cấp cứu đến nơi. Bạn không nhất thiết phải nâng cổ và thổi khí vào miệng nạn nhân (theo liên hiệp Tim mạch Hoa Kỳ).
2. Nạn nhân bị đau tim
– Biểu hiện của đau tim rất rõ ràng, điển hình là tim ngừng đập. Trong nhiều trường hợp khác cơn đau tim có thể giống cảm giác đau rát sau xương ức. Ở Mỹ cứ 7 ca tử vong là có một ca đến từ bệnh tim. Do vậy, bạn cần nắm rõ những triệu chứng của cơn đau tim:
+ Tức ngực, cảm giác đau ở ngực hay cánh tay, có thể lan ra vùng cổ và vai hàm.
+ Buồn nôn, đầy bụng, hay đau vùng bụng.
+ Thở nhanh, khó thở.
+ Đổ mồ hôi, cảm giác hồi hộp, bất an.
+ Mệt mỏi, khó ngủ.
+ Đầu óc không tỉnh táo.
Sau khi gọi điện nhờ sự trợ giúp, nếu người bị nạn lớn hơn 16 tuổi và không bị dị ứng với aspirin và cũng đang không sử dụng các loại thuốc có thể gây tương tác với aspirin, hãy cho họ uống một viện aspirin nhằm giảm mức tổn thương tim.
3. Làm thế nào để cứu người đang bị tắc thở vì dị vật trong cổ họng?
Khi đường hô hấp của nạn nhân đang bị tắc vì có di vật hoặc thức ăn, hãy để ý xem nạn nhân có bị ho hay không. Nếu họ tỉnh táo hãy nói họ ho càng mạnh càng tốt. Nếu người này không thể ho, thở hay nói, bạn cần thực hiện sơ cứu ngay:
– Gọi cấp cứu càng nhanh càng tốt.
– Đặt nạn chân về phía trước dùng ức bàn tay đấm mạnh vào lưng nạn nhân 5 lần.
– Xốc mạnh bụng người bị nạn 5 lần: Để 2 tay vòng lên trước bụng, một tay nắm đấm, 1 tay bao quanh tay còn lại đặt ngay trên lỗ rốn.
– Xốc mạnh cho đến khi dị vật bị đẩy ra khỏi đường hô hấp hoặc người bị nạn có thể tự thở hay tự ho được.
Trường hợp nếu gặp phụ nữ mang thai hay người béo phì đặt tay lên phía trên hoặc ngay dưới xương sườn thấp nhất.
Với trẻ em bạn cần phải giữ trẻ như hình phía dưới, cần thận trọng không bịt miệng hoặc làm tổn thương đến vùng cổ của bé.
Dùng ức bàn tay đấm vào lưng trẻ 5 lần, với lực không quá mạnh. Trọng lực từ tay có thể sẽ làm dị vật thoát ra ngoài. Nếu di vật vẫn không rơi ra được chuyển sang phương án 2:
Đặt trẻ nằm ngửa nhưa hình, dùng 2 hoặc 3 ngón tay nhấn vào phía dưới xương sường cho đến khi đẩy được dị vật thoát ra.
4. Kỹ năng cứu người đuối nước
Chết đuối là một trong những loại tai nạn gây chết người phổ biến nhất. Nếu bạn chưa từng trang bị kỹ năng bơi cứu nạn, hãy thận trọng bơi ra cứu là giải pháp cuối cùng. Hãy luôn nhớ trình tự cứu người đuối nước như sau:”với tay, ném, chèo thuyền, bơi ra”.
a. Với tay:
Trường hợp áp dụng nếu người bị nạn gần thành bể nơi hay cầu neo, hãy nằm thẳng trên mặt đất và cố với tay về phía người bị nạn. Nếu ở gần bạn có cành cây, gậy dài, khăn tắm,… hãy dùng chúng để đưa về phía nạn nhân. Bạn nên tìm 1 điểm neo, ví dụ giữ một tay vào thành bể và đưa tay còn lại về phía người bị nạn.
b. Ném:
Nếu có phao cứu hộ hãy ném cho nạn nhân ngay lập tức.
c. Chèo thuyền:
Nếu có thuyền, hãy chèo thuyền ra phía người bị nạn.
d. Bơi:
Bơi ra cứu người bị nạn là giải pháp lựa chọn cuối cùng bắt buộc. Nếu có hãy mang theo phao cứu nạn để kéo người bị nạn vào. Hãy cố gắng tiếp cận nạn nhân từ phía sau. Trong trường hợp khẩn cấp, bạn phải đánh mạnh vào mặt để nạn nhân bất tỉnh hay bị choáng, sau đó mới tiếp cận và đưa họ vào bờ.
Tại vì người đuối nước đang vùng vẫy trước cánh cửa tử thần, họ đang hoảng loạn nếu không tiếp cận đúng cách có thể sẽ gây ra cái chết cho cả hai người.
5. Kỹ năng sơ cứu cho người bị thương chảy nhiều máu
Có rất nhiều loại chảy máu, nguy hiểm nhất là động mạnh bị đứt. Trong nhiều trường hợp, điều đầu tiên bạn phải làm là cầm máu. Sau khi rửa sạch đeo găng tay y tế. Bạn nên sơ cứu người bị chảy máu theo trình tự này:
– Cho người bị nạn nằm xuống và lấy chăn phủ người họ. Phần bị mất máu đưa lên phía trên.
– Làm sạch bụi bẩn hay dị vật trên bề mặt vết thương. KHÔNG BAO GIỜ được loại bỏ các dị vật quá lớn hoặc đâm quá sâu.
– Dùng vải sạch hay băng áp chặt lên vết thương ít nhất khoảng 20 phút. KHÔNG ĐƯỢC mở ra xem máu đã ngừng chảy ra chưa.
– Dùng thêm bông băng nếu cần thiết.
– Nếu máu không ngừng chảy, ép động mạnh ở những vị trí dưới đây:
+ Chặn vị trí phía trên khuỷu tay và dưới nách.
+ Chặn vị trí phần phía sau đầu gối, gần háng.
+ Xoa để đưa động mạch tại các khu vực này gần tới xương. Giữ chắc ngón tay cái. Tay còn lại giữ chắc trên vết thương
– Chỉ khi máu ngừng chảy, bất động phần cơ thể bị thương và băng vết thương lại.
Xem thêm:
Cách sơ cứu vết thương chảy máu để tránh nhiễm trùng
6. Kỹ năng sơ cứu vết bỏng
Có nhiều vết bỏng lớn nhỏ khác nhau, nghiêm trọng sẽ cần đến sự
Những vết bỏng nghiêm trọng hay diện tích bỏng lớn cần sự trợ giúp từ cơ sở y tế, nhưng trước khi nạn nhận được đưa đi bạn nên thực hiện sơ cứu theo những bước sau (nếu có thể):
– Để vết bỏng dưới vòi lạnh vết thương trong khoảng 10 phút.
– Lau vết thương bằng khăn thấm nước lạnh. Không dùng đá, bơ hay bất kỳ thứ gì khác để bôi lên vùng bị bỏng.
– Làm sạch da bằng xà phòng và vòi nước.
– Sử dụng thuốc giảm đau có chứa acetaminophen hoặc ibuprofen.
Bạn không cần băng bó những vết bỏng nhẹ. Kéo dài thời gian rửa nước lạnh lên 20 phút bạn cũng nên bỏ bớt quần áo, đồ trang sức xung quanh.
Những mẹo chữa bỏng dân gian như lá cây, sữa chua, nước mắm, dầu ăn,… chưa được kiểm chứng không nên sử dụng. Nếu bạn bị dầu hắc gây bỏng có thể sử dụng bơ để bôi lên. Tuy nhiên những trường hợp khác KHÔNG KHUYẾN CÁO sử dụng.